اگر بخواهیم سیر بروز این اتفاقات را در یک کشور فرضی پی بگیریم، همانند یک داستان دراماتیک بوده و غفلت عمیق ما را نشان خواهد داد.
سید مهدی میری*
سند سیاستی؛ سیاست ارائه و نشر محتوای بومی با استفاده از خدمات چندرسانه ای باند وسیع
1-1- داستان غفلت بزرگ
ماجرا از حدود پانزده یا بیست سال قبل، در یک کشور فرضی! آغاز میشود. آن زمان خانوارها، در کنار "تلویزیونها" زندگی خوبی داشتند. یک رسانهی ملی هم وجود داشت که این تلویزیونها را پر از محتوا میکرد.رسانههای دیگری هم که در جهان در حال گسترش بودند، هنوز خطر بزرگی به نظر نمیرسیدند. و مسئولین این کشور فرضی را نمی ترساندند.البته این مسئولین، یک بار حدود پانزده سال قبلتر از این، ترسیده بودند. آن موقع در مدت 14 ماه، 430 هزار دستگاه ویدیو وارد کشور شده بود و ممنوعیت ورود آنها هم موثر واقع نشده بود. مسئولین حتی فعالیت ويدئوكلوپها را هم ممنوع کردند ولی بعدها این ممنوعیت را لغو کردند. در واقع میشود گفت کمکم مسئولین با ویدئو کنار آمده بودند و داشتند عادت میکردند که...با رسانه های دیگری روبرو شدند. این رسانه ها خطرناکتر به نظر میآمدند و نمیشد با آنها کنار آمد.مثلاً "ماهواره"، که از اوایل دهه ی 70 رو به گسترش گذاشت، آنقدر محتوای نامناسبی داشت که در سال 1373 قانونی به تصویب رسید تا خرید و فروش تجهیزات ماهوارهای را ممنوع اعلام کند و برای مجرمین جریمه مالی در نظر بگیرد.یا مثلاً "توزیع خانگی" CD و DVD، محدود به موسسات مجوزدار از طرف وزارت ارشاد شد و از سال 1372، موسسه ی رسانه های تصویری به وجود آمد."اینترنت" هم که تقریباً همراه با کشورهای دیگر به این کشور راه یافت، از یک سو با استقبال مسئولین روبرو شد و سرمایه گذاری زیادی برای گسترش آن در دانشگاهها و ادارات انجام گرفت؛اما از سوی دیگر، با فیلترینگ محدود شد و برای "کاربران خانگی"، حداکثر سرعت 128 کیلوبیت بر ثانیه در نظر گرفته شد؛نمیشد خانواده ها را در معرض انواع فیلمها و تلویزیونهای اینترنتی و محتوای چندرسانهای فاسدی که روی اینترنت بود قرار داد.در کنار این رسانه ها، رسانه های نوین دیگری نیز از اواسط دهه ی نود میلادی و هفتاد شمسی در دنیا به وجود آمد که آنها هم قادر بودند فیلمها و محتواهای چندرسانهای را به خانه های مردم، به خصوص به تلویزیونهای آنها منتقل کنند.اما میشود گفت مسئولین این کشور، با همه ی این رسانهها یک طور برخورد کردند ... و همه را با یک چوب راندند. یعنی در مقابل همه ی اینها مانع و محدودیت ایجاد کردند.اما نتیجه ی ادامه ی این سیاست در این حدود 15 سال چه بوده است؟دو نتیجه تلخ:1- عدم ارضای نیازهای متنوع جامعه به حد کافی2- دشمن برای ما انتخاب کرد |
اولاً چون همه ی این چهار نوع فناوری یا رسانه ی جدید را محدود کردیم، نیاز جامعه به حد کافی ارضا نشد؛ثانیاً دشمنان ما بیکار ننشستند و رسانه هایی را در کشور ما تقویت کردند که بیشتر در جهت اهدافشان بود.اگر خود ما هوشمندانه انتخاب میکردیم، قاعدتاً روشهایی را انتخاب میکردیم که بیشتر در جهت اهدافمان بود.ولی وقتی همه را با یک چوب راندیم، دشمن برای ما انتخاب کرد.تصاویر مرتبط مانند قبل
|
1 - گسترش استفاده از ماهواره |
دشمن معلوم است چه انتخاب میکند:چون محتوای این ماهواره ها تحت مدیریت دشمن است، پس طبیعی است که این رسانه برای او مطلوب است.طبق آمار مرکز افکارسنجی صداوسیما در سال 1391، 64 درصد از خانوارهای ایرانی ماهواره دارند. وزارت ارشاد اما در خرداد 1393 آمار 71 درصدی را تایید میکند.
|
2- توزیع فیلمها، انیمیشنها و گیم های خارجی در شبکه خانگی |
توزیع دهها میلیون نسخه فیلم، انیمیشن و گیم خارجی در شبکهی خانگی به صورت رسمی و غیررسمی؛بد نیست بدانیم فقط 40میلیون نسخه گیم خارجی سالانه با هولوگرام رسمی توزیع میشود.تیراژ رسمی برخی انیمیشنهای خارجی از 2 میلیون نسخه فراتر میرود اما تیراژ انیمیشنها و گیمهای داخلی به ندرت از 100 هزار نسخه عبور کرده است.
|
3- اینترنت |
وضعیت "اینترنت" هم که مشخص است:گوگل و یاهو پربازدیدترین سایتها در ایران هستند و سایت "پیوندها" که به جای سایتهای فیلترشده نمایش داده میشود، چهارمین سایت پربازدید ایران است.
|
نسل نوین رسانه ها:- IPTVیا تلویزیون تعاملی- OTTیا "فراشبکه" |
ولی از رسانه های دیگری که "دانش و فناوری نوین"، در اختیار ما گذاشتند، غفلت شد؛ ... رسانه هایی که "مدیریت شوندگی" بالاتری داشتند.
|
مزایای IPTV و OTT بر رسانه های قبلی:- تعاملی بودن (بر خلاف ماهواره)- حفظ کیفیت تصویر (برخلاف اینترنت)- تنوع قالبها و خدمات- قابلیت مدیریت داخلی که باعث "سلامت محتوا" میشود
|
IPTV یا "تلویزیون تعاملی" که از اولین نسل های BMS محسوب می شدند از همان اواسط دهه ی 70 در جهان مطرح شده بود. در کشور ما هم از اوایل دههی 80، پایلوت هایی برای آن انجام شده است.این رسانه نهتنها کاملاً تعاملی است بلکه کیفیت پخش فیلمهای آن هم مثل اینترنت ضعیف نیست.لذا این رسانه هم برای مردم جذابتر است هم کاملاً تحت مدیریت داخلی است ولذا محتوای آن سالمتر است. |
رسانه ی نوین "فراشبکه" یا OTT: |
تاخیر ما به حدی بود که دیگر عمر IPTV هم دارد در دنیا به پایان میرسد و نسل جدیدتری از رسانه های تعاملی به وجود آمده است: OTT یا "فراشبکه"
|
صدا و تصویر، در تلویزیون های سنتی، خیلی ساده به مخاطب میرسید. یک فرستندهی زمینی یا ماهوارهای، محتوای چندرسانه ای را به گیرنده میرساند. بینندهی مشتاق هم از بین کانالهای محدودی که در اختیار داشت، یکی را انتخاب میکرد - یا بهتر است بگوییم مجبور میشد انتخاب کند-.بعدها تلویزیون کمی پیچیدهتر شد؛ فرستنده ها دیجیتالی شدند؛ تعداد شبکه ها بیشتر شد؛ و شبکهها توانستند برنامه ی زمانی محتوایشان را به مخاطبان نشان دهند. اما باز انتخاب برنامهی مورد نظر از بین کنداکتورهای شبکهها، کاری سخت و زمانبر بود؛ ضمن اینکه بیننده هنوز هم مجبور بود که برنامه ی کار و زندگیاش را بر اساس برنامه ی زمانی تلویزیون تنظیم کند!از طرف دیگر، شرکتهای اینترنتی، قصد داشتند از مزیت تعاملی بودن خودشان استفاده کنند و رقیبی برای تلویزیون سنتی بشوند. انتخاب فیلم در اینترنت بسیار ساده بود. کافی بود تنها نام آن را بنویسیم و آن را مشاهده کنیم. اما دیدن فیلم در اینترنت مشکلات خاص خودش را داشت. مثلاً گاهی تصویر فریز میشد؛ یا صفحه ی مانیتورها کوچک بود و باعث میشد بیننده لذت کافی نبرد؛ تماشای فیلم بهطور دستهجمعی هم با این مانیتور ممکن نبود؛ علاوه بر آن، بسیاری از افراد سواد کافی استفاده از اینترنت را نداشتند؛ همچنین همه ی خانوارها رایانه ای در خانه نداشتند.سوالی که پیش آمد این بود: آیا نمیشود "هوشمندی اینترنت" را با "سادگی و کیفیت تصاویر تلویزیون" با هم تلفیق کرد؟این گونه بود کهOTTها بوجود آمدند. OTT یعنی "فراشبکه"؛ یعنی بر روی هر نوع شبکه قابل انتقال است و با هر نوع دستگاه الکترونیکی قابل مشاهده است؛ یعنی در «هر زمانی» و در «هر جایی» میتوان آن را مشاهده کرد. این فناوری اینقدر جذاب بود که حتی شرکتهایی مثل Google هم وارد آن شدند.اما سرویسOTT یا فراشبکه، یا بایستی از طریق "گوشیها و تلویزیونهای هوشمند"، که امکان اتصال به شبکه دارند دریافت بشود؛ یا از طریق یک دستگاه مبدل یا ستاپ باکس که به تلویزیونهای معمولی وصل میشود.OTT پنجره جدیدی را در مقابل خانوارها گشوده است. آنها به راحتی میتوانند با یک جستجوی ساده، محتوای دلخواه شان را انتخاب کنند؛ از شبکههای تلویزیونی به صورت تعاملی استفاده کنند؛ با بینندگان دیگر ارتباط برقرار کنند؛ ادامه ی فیلمهایی که کامل ندیدهاند را در زمان دیگری ببینند؛ و علاوه بر اینها، امکانات فراوان دیگری همچون انواع بازیها، شبکههای اجتماعی، گپزنی، برنامههای کاربردی و خلاصه انواع محصولات فضای مجازی، از طریق تلویزیون در اختیار خانوار قرار میگیرد. البته هنوز هم کار کردن با تلویزیون، ساده تر از کار کردن با رایانه و مرورگرهای اینترنتی است و انواع محتوا از این طریق وارد خانوارها میشود.
|
1-2- چرا معتقدیم IPTV و OTT، برخلاف ماهواره و اینترنت، "قابل مدیریت" هستند؟
ما ادعای بزرگی در این ارائه کرده ایم که نیاز به تبیین بیشتر دارد.چرا IPTV و OTT، با سایر رسانه های انتقال صوت و تصویر به خانه های مردم تفاوت اساسی دارد؟چرا معتقدیم بهترین حربه برای کنترل ماهواره و اینترنت در ورود محتوای چندرسانه ای نامطلوب به داخل خانه ها، IPTV و OTT هستند؟ |
- ماهواره و اینترنت، که از بیرون مرزهای ما هدایت میشوند؛ - توزیع فیلمهای خارجی از طریق CD و DVD و امثال آن نیز چندان قابل کنترل نیست؛ - اما این رسانه های نوین، علیرغم برتریهایی که دارند، "قابل مدیریت" نیز هستند؛ ... چرا؟ - چون مبتنی بر "شبکه مدیریت شده"، یا "زیرساخت تحویل محتوا" هستند که هر دو، باید به صورت "محلی" و در داخل کشور ایجاد شوند.به عبارت دیگر اگر از آن سوی مرزها بخواهند به خانوارهای ما سرویس IPTV یا OTT بدهند، یا غیرممکن است و یا سخت. در ادامه راجع به این موضوع توضیحات بیشتری خواهد آمد.
|
1-3- نحوه ی دریافت خدمات فراشبکه توسط خانوار
فراشبکه یا OTT، میتواند از دو طریق به دست کاربر نهایی برسد:
مثلاً OTT بر روی گوشیهای هوشمند و تبلتها نیز قابل دریافت است. البته در تمام این موارد، باید اپلیکیشن یا برنامکهای کاربردی سازگار با آن وسیله، از طرف اپراتور OTT به کاربر ارائه شده باشد و کاربر آن را بر روی وسیله ی خود نصب کند تا بتواند خدمات را دریافت کند.
|
1-4- دو موردکاوی هشداردهنده:
در اینجا توجه مخاطبین تنها به دو مورد کاوی هشدار دهنده را جلب میکنیم.
موردکاوی هشداردهنده: یک بهایی با استفاده از محتویات صداوسیما و شبکه های فارسی زبان دیگر، بزرگترین خدمات فراشبکه به زبان فارسی در جهان را راه اندازی کرده است |
یکی از نقاط قوت کشور ما در حوزه فرهنگی، در اختیار داشتن حجم قابل توجهی از محتواهای تلویزیونی است که به دلیل رعایت حجاب اسلامی و ویژگیهای خاص آن، در دنیا طرفداران زیادی دارد. پخش این محتواها در شبکه ای نظیر iFilm و استقبال خوبی که از آن در کشورهای عربی شد، نشان دهنده ارزش این محتواهاست. ولی همین نقطه قوت به دلیل عدم برخورداری از فناوریهای نوین فرهنگی، آبی در آسیاب دشمن شد.شاید تعجب آور باشد اگر بشنویم یک سرویس تلویزیون تعاملی با محتوای فارسی در جهان وجود دارد که حدود یک و نیم میلیون مشترک در سطح دنیا جذب کرده است.این سرویس که GLWiz نام دارد، دهها کانال تلویزیونی و رادیویی فارسیزبان، اعم از صداوسیما و ضدانقلاب را در با هم پخش میکند تا بتواند انواع مخاطبان را به خود جذب کند. این سرویس همچنین بسیاری از فیلمها و سریالهای داخلی و خارجی را در آرشیو خود دارد و اتصال ستاپ باکس آن به تلویزیون، دسترسی به اینترنت را نیز برای کاربران ممکن میکند.GLWis البته کاملاً استانداردهای OTT یا "فراشبکه" را دارا نیست، ولی در همین رده قرار میگیرد.جالب اینجاست که یکی از اصلیترین حربه های GLwiz برای جذب مخاطب، دارا بودن محتوای امن برای خانواده است و این به مدد محتوای صداوسیما فراهم شده است. به این آگهی تبلیغاتی توجه کنید:
|
دلایل استقبال از GLWiz |
به دلیل ضعف سرویس دهی سایتهای اینترنتی صداوسیما و همچنین عدم پوشش ماهوارهای شبکه های این سازمان در بسیاری از نقاط جهان، GLWiz هماکنون به انتخاب اول فارسیزبانان خارج از کشور تبدیل شده است. GLWiz اعلام کرده است که ستاپ باکسهای خود به نام GLbox را در همهجای دنیا به مشترکان ارائه میدهد و با توجه به فراگیر شدن اینترنت پهنباند در بسیاری از کشورها، به راحتی امکان استفاده از آن فراهم میشود. کاربر میتواند تنها با خرید یک دستگاه GLbox و پرداخت شارژ ماهیانه در حدود 20 دلار، سرویس باکیفیت بسیارخوبی را دریافت نماید.Glwiz به تازگی برنامک سازگار با گوشیهای هوشمند اندروید و نیز IOS را ارائه کرده است؛ لذا امکان دریافت آن برای کاربران گوشیهای هوشمند نیز فراهم شده است.در میان هموطنان علاقمند به انقلاب در خارج از کشور و حتی خانواده های کارمندان وزارت خارجه نیز استفاده از این خدمات به دلیل کیفیت خوب، در حال گسترش است.
|
موردکاوی دوم: BBC iPlayer |
کمپانی پیر BBC نیز هنوز هوشمندی خود را از دست نداده است و متوجه اهمیت فناوری OTT شده است. نرمافزار BBC-iplayer که توسط این بنگاه رسانهای ارائه شده است، در حقیقت یک سرویس OTT است که مخاطبان را قادر میکند کانالهای BBC و محتواهای دیگر را از طریق اینترنت بر روی تلویزیون یا گوشی هوشمندشان دریافت کنند.این نرم افزار متناسب با پلتفرم های مختلف طراحی و آماده شده است و قابلیت نصب روی سیستم عامل های اندروید، اپل، ویندوز و سایر سیستم عاملهای فراگیر و تلویزیونهای هوشمند را داراست.BBC-iplayer در سال 2007 رونمایی و در سال 2008 بهصورت تکمیل شده ارائه شد. تنها در سه هفته ی اول، 3.5 میلیون برنامهی BBC بصورت استریم یا دانلود از طریق همین فناوری دیده شد. در آوریل سال 2010، تقاضای ماهیانه ی این سامانه بالغ بر 123 میلیون بوده که این تعداد در ماه دسامبر به 145 میلیون رسیده است. جالب اینجاست که تا نوامبر 2010، حدود 6میلیون کاربر از طریق کنسول گیم پلی استیشن به این سرویس متصل شده بودند. در سال 2011 اولین نرم افزار آن برای دستگاههای اپل و android نیز رونمایی شد. با استفاده از این نرمافزار و اتصال به شبکه، کاربر میتواند علاوه بر دریافت زنده ی رادیو و تلویزیونهای BBC، برنامه های هفت روز گذشته این شبکهها را نیز مرور کند و حتی آنها را برای خودش درقالب یک برنامهریزی زمانی جدید تنظیم کند.این سرویس تلویزیونی، علاوه بر سایر روشهای درآمدزایی، حق عضویت ماهیانه 5 پوندی نیز دریافت می کند.
|
1-5- اهمیت OTT در فعالیت رسانه ای برونمرزی کشور
نهم ژانویه ی 2011، اولین بار بود که دولت انگلستان، یک رسانهی 24 ساعته انگلیسی زبان را از دسترس شهروندانش خارج کرد. این رسانه، نامی نداشت جز پرستیوی. مدتی بعد، این رسانه در آلمان نیز با ممنوعیت مواجه شد. همچنین سیگنالرسانی پرستیوی در عربستان و بحرین نیز از چند ماه قبل محدود شد.هرچند این محدودیتها، حکایت از محبوبیت و اثرگذاری رسانههای جمهوری اسلامی ایران دارد، ولی آیا راه دیگری برای رساندن صدا و تصویر به مردم جهان نیست؟
|
بدیهی است که مدیران ماهوارهها بهدلیل تبعیت از نظام سلطه، با ما همکاری نخواهند کرد؛ از فرستنده های تلویزیونی زمینی و کابلی و حتی اپراتورهای IPTV نیز انتظاری نمیشود داشت؛ سایتهای اینترنتی مبتنی بر مرورگر وب نیز برای ارائهی برنامه های تلویزیونی مناسب نیستند؛ آیا راه حل دیگری وجود دارد؟بلی! استفاده از سرویس OTT یا "فراشبکه" و ارائه ی آن از طریق اینترنت جهانی.با توجه به گسترش اینترنت پرسرعت در جهان و عدم انحصاری بودن و سختتر بودن فیلترینگ آن در جهان، میتوان با استفاده از OTT، پیام جمهوری اسلامی را در مقیاسی وسیعتر و بدون سانسور به دست مخاطبان رساند.در این زمینه اقداماتی توسط برون مرزی صداوسیما انجام شده است که هرچند نسبت به سایر بخشها هوشمندانه تر است؛ ولی همچنان جای کار بسیاری دارد. برون مرزی میتواند به یکی از بزرگترین صاحبان اپراتورهای OTT در سطح جهان تبدیل شود.
|
1-6- چرا IPTV و OTT در کشور ما عقب ماندند؟
از اهمیت و اثرگذاری رسانه های تعاملی، سخن گفتیم. دیدیم که این رسانه، برخلاف ماهواره و اینترنت که مدیریت آن در خارج از مرزها است، تا چه حد "قابل مدیریت" داخلی است. به نظر میرسد اگر انتخاب هوشمندانه ای میداشتیم، باید در استفاده از این فناوری، پیشتر از بسیاری از کشورها می بودیم؛ اما متأسفانه برعکس شد؛ نهتنها پیشتر نیستیم، بلکه بسیار عقبتر هستیم.اگر میخواستیم حتی بهمیزان میانگین آسیا، IPTV و OTT داشته باشیم، هماکنون باید بیش از نیم میلیون خانوار ما به این سرویسها متصل باشند.اما آخرین وضعیت ما چیزی نیست جز چند پایلوت موازی و اولیه.اختلاف دستگاهها بر سر مجوزدهی و عدم دوراندیشی کافی، باعث شد این رسانهی تعاملی، وارد سبد مصرف خانوارهای ایرانی نشود و فرصت بزرگی که میتوانست منجر به گسترش چشمگیر استفاده از محتواهای صوتی و تصویری بومی نسبت به محتواهای خارجی شود، تاکنون از دست رفته است.البته پایلوتهای ناموفق زیادی در کشور ایجاد شدند:- شرکت مخابرات ایران، در سال 1385 پایلوتی را به نام "خدمات پیشرفته مخابراتی"
- معاونت توسعه و فناوری سازمان صداوسیما، در چهار سال گذشته
- موسسه تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی
- معاونت رسانههای مجازی سازمان صداوسیما نیز تحت عنوان پروژه IPMedia
1-7- جمع بندی دلایل عدم پیشرفت این رسانه در کشور
اما چرا تا این میزان تاخیر در استفاده از این فرصت تاریخی مشاهده میشود؟سه انحراف مهم را میتوان مهمترین دلایل این تاخیر دانست:
فقدان رگولاتوری یا تنظیم مقررات واحد برای لایه های مختلف این رسانه تاحدی که اختلاف نظر بین دستگاههای مختلف کشور در این سالها مشهود بود. تکلیف بخش خصوصی هیچگاه معلوم نشد و روشن نشد که بالاخره از چه سازمانی باید مجوز بگیرند. سازمان رگولاتوری وزارت ارتباطات، سازمان صداوسیما، سازمان فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات و موسسه رسانه های دیجیتال وزارت ارشاد از جمله دستگاههای موثر در مجوزدهی به این فعالیت هستند.
تصدیگری دستگاه های دولتی و حاکمیتیتجربه ی پروژه های فضای مجازی در کشور ما و در کشورهای دیگر نشان میدهد که دولت نه تنها اپراتور خوبی نیست، بلکه مجری خوبی نیز نیست؛ وظیفه ی اصلی دولت، تدوین مقررات، حمایت از زیرساختها و صدور سریع و شفاف و عادلانه ی مجوزها است. غفلت از این موضوع اساسی و تمایل مراکز دولتی به اپراتوری و اجرا، یکی از دلایل عقبماندگی است.
فقدان "زیرساخت تحویلدهی محتوا" در کشورهمانطور که گفته شد رسانه های IPTV و OTT، هر یک به نحوی نیاز به زیرساختهای محلی هستند که این باعث مدیریت پذیر شدن آنها در داخل کشورها میشود. خدمات IPTV که بایستی الزاماً بر روی یک شبکه ی مدیریت شده ارائه شود؛ اما حتی خدمات OTT که مستقل از شبکه ی خاصی است، نیازمند "زیرساخت تحویلدهی محتوا" یا CDN است. این زیرساخت، مجموعهای از مراکز داده متصل به یکدیگر است که وظیفه دارند محتوای موردنیاز مخاطب را در کوتاهترین زمان و با بهترین کیفیت به او برسانند. با ایجاد CDN در کشور میتوان بدون نیاز به گسترش قابل توجه در زیرساختهای ارتباطی کشور، کیفیت و سرعت دستیابی کاربران به محتوای چندرسانه ای را ارتقای مناسبی داد.
عدم توجه کافی به توسعهی فناوریارائه ی خدمات نوین در حوزه ی محتوا، همانند برقراری مکالمه ی تلفنی یا نصب فرستنده های تلویزیونی نیست که با تکیه بر تجهیزات و فناوری خارجی بتوان در آن موفق بود. در این مورد، چارهای جز تکیه بر دانش بومی نداریم و ضمن استفاده از تجربیات و استانداردهای جهانی، باید متخصصان داخلی را در جذب و بومی سازی فناوری های آن فعال سازیم.
|
1-8- جمع بندی بیان مساله
در جمع بندی و به صورت خلاصه، مساله عمومی مد نظر ما، هجوم روزافزون محتواهای مختلط مطلوب و نامطلوب غربی به خانواده های ما در پاسخ نیاز کنونی جامعه و خانواده ها به محتوا و ایجاد تاثیرات عمیق نادرست فرهنگی بر روح و روان خانواده ها است. محتواهایی که هدفدار بوده و بخش عظیمی از آن ضررهای بزرگی به کشور و مردم ما زده است.برخی از این آسیبها و ضررها را میتوان موارد زیر برشمرد:- تغییر سبک زندگی جامعه ایرانی
- تغییر هویت خانواده ایرانی
- تخریب اعتقادات و ایمان مردم با ایجاد شبهات
- تلاش برای ایجاد شکاف سیاسی بین حاکمیت و ملت
- عدم امکان کنترل محصولات ویدئویی که به سهولت توزیع میشوند
- پر کردن اوقات فراغت جوانان به خصوص با حداقل محتواهای غفلت زا
- ایجاد لذت های کاذب و بعضاً شیطانی و نه انسانی در فضای مجازی
- از بین بردن حرمت انسانها با نشر اطلاعات خصوصی یا ایجاد شایعه
- استفاده های امنیتی از اطلاعات خصوصی مردم ایران که در بسیاری از سرویسها و سایتهای آمریکایی نگهداری و رصد میشوند.
- ....
2- تشریح الگوی پیشنهادی ارائه خدمات چندرسانه ای برای نشر محتوای بومی
راهکار پیشنهادی که با مطالعات بدست آمده است و برای مقابله با این مشکل یا حل مساله مورد نظر پیشنهاد میشود به شکل زیر است.3- تقسیم کار ملی ارائه خدمات چندرسانه ای برای نشر محتوای بومی
ابتدا پیش از تقسیم کار باید برخی از ویژگیهای ارائه این خدمت را جهت شناخته بهتر مبحث بیان کنیم.- از جهت نظارت
- از جهت اجرا
- از جهت کارکرد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی
- از جهت فناوری
- تهیه کنندگان محتوا
- ارائه دهندگان خدمت
- ارائه دهندگان زیرساخت ها
- تجمیع کنندگان محتوا
- نظارت
4- تحلیل اجرا
در این بخش گامهای اجرایی سیاست آورده شده است:
- تصویب اصول حاکم بر ارائه خدمات چندرسانهای برای نشر محتوای بومی در شورای عالی فضای مجازی
- تقسیم کار ملی در ارائه این خدمات
- اعطای مجوزهای مورد نیاز
- ایجاد زیرساخت محتوارسان
- اعطای مجوز به 3 شرکت اپراتور خدمات فراشبکه
- گردآوری و تجمیع و آمادهسازی محتوا
- برقراری تمهیدات نظارت بر همه اجزا
- آغاز جذب مشتریان و ارائه خدمت
- نظارت در ابعاد مختلف
5- تشریح بازیگران و نقش هریک
بازیگران | نوع (خصوصی/دولتی) | فعالیت |
تولید کنندگان خبر، محتوای آموزشی، فیلم، سریال، مسابقه، تبلیغات، فروشگاه | بخش خصوصی | تولیدکنندگان محتوا |
سازمان صدا و سیماوزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی | بخش دولتی | |
شرکتهای خصوصی سازمانهای دولتی | بخش خصوصی و دولتی | تجمیع کنندگان محتوا |
شرکتهای خصوصی ارائه دهنده شبکه مخابراتی | بخش خصوصی | ارائه کنندگان زیرساخت |
بخش خصوصی | خدمات دهندگان | |
سازمان صدا و سیماسازمان تنظیم مقررات ...سازمان تنظیم مقررات ...وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامیوزارت اطلاعات | نظارت بر پخشنظارت کیفی نظارت قیمتی نظارت محتوانظارت امنیتی | نظارت کنندگان |
6- تحلیل هزینه- فایده
در اینجا به صورت خلاصه هزینه - فایده اجرای سیاست تشریح میشود.
6-1- دستاوردها
- اشتغالزایی آسان و با هزینه بسیار کم برای افراد زیاد
- ایجاد درآمد برای دولت، صاحبان محتوا و خدمات (تسهیم درآمد)
- بهره برداری حداکثری از محتوای بومی در مقابل محتوای بیگانه
- ارائه خدمات چندرسانه ای به مردم مشتاق در دنیا
- کمک به توسعه فرهنگ اسلامی- ایرانی در مقابل هجمه فرهنگ بیگانه
- هزینه ایجاد زیرساخت محتوارسان
- هزینه ایجاد سامانه خدمات چندرسانهای
- هزینه خرید دستگاه مبدل (مشترکین)
6-2- هزینه ها
6-3- هزینه ها و درآمد کمی
هزینه های اعطای مجوز و آغاز به کار:
هزینه / درآمد | مبلغ به تومان |
ایجاد نظارت بر ایجاد زیرساخت محتوارسان در 5شهر(*) | 5 میلیارد |
هزینه اعطای مجوز و نظارت ارائه خدمات فراشبکه | 5 میلیارد |
درآمد حاصل از دریافت از اپراتورها | 10 میلیارد |
جمع هزینه درآمد منهای هزینه | . میلیارد |
* در گام اول در 5 شهر این زیرساخت ایجاد میشود و در گامهای بعد، از محل درآمد خدمات چندرسانهای در این شهرها، زیرساخت محتوارسان شهرهای دیگر نیز در دستور کار قرار میگیرد.
هزینه های نظارت:
تسهیم درآمد حاصل از ارائه خدمات بین دولت و اپراتور با هدف پوشش هزینه های نظارت
7- تحلیل حقوقی
تکالیف قانونی و سیاستهای کلی نظام در خصوص ارائه خدمات چندرسانه ای را میتوان از اسناد زیر یافت:
سياستهاي كلي نظام دربارة «شبكههاي اطلاعرساني رايانهاي»، (آبان 1377)
1ـ ايجاد، ساماندهي و تقويت نظام ملي اطلاعرساني رايانهاي و اعمال تدابير و نظارتهاي لازم به منظور صيانت از امنيت سياسي، فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و جلوگيري از جنبهها و پيامدهاي منفي شبكههاي اطلاعرساني
|
2ـ توسعة كمي وكيفي شبكة اطلاعرساني ملي و تأمين سطوح و انواع مختلف خدمات و امكانات اين شبكه براي كلية متقاضيان به تناسب نياز آنان و با رعايت اولويتها و مصالح ملي
|
3ـ ايجاد دسترسي به شبكههاي اطلاعرساني جهاني صرفاً از طريق نهادها و مؤسسات مجاز
|
4ـ حضور فعال و اثرگذار در شبكههاي جهاني و حمايت از بخشهاي دولتي و غيردولتي در زمينة توليد و عرضة اطلاعات و خدمات ضروري و مفيد با تأكيد بر ترويج فرهنگ و انديشة اسلامي
|
5ـ ايجاد و تقويت نظام حقوقي و قضايي متناسب با توسعة شبكههاي اطلاعرساني به ويژه در جهت مقابلة كارآمد با جرائم سازمانيافتة الكترونيكي
|
6ـ توسعة فنآوري اطلاعات (به ويژه حفاظت از اطلاعات) و آيندهنگري در خصوص آثار تحولات فنآوري اطلاعات در سطح ملي و جهاني و گسترش مطالعات و تحقيقات و تربيت نيروي انساني متخصص در اين زمينه
|
7ـ اقدام مناسب براي دستيابي به ميثاقها و مقررات بينالمللي و ايجاد اتحاديههاي اطلاعرساني با ساير كشورها به ويژه كشورهاي اسلامي به منظور ايجاد توازن در عرصة اطلاعرساني بينالمللي و حفظ و صيانت از هويت و فرهنگ ملي و مقابله با سلطة جهاني
|
سياستهاى كلى برنامه سوم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ايران، (خرداد 1378)
فصل 2) فرهنگي:
|
17ـ اعتلاء و عمق بخشيدن به معرفت و بصيرت ديني و قرآني، و تحكيم فكري و علمي ارزشهاي انقلاب اسلامي، و مقابله با تهاجم فرهنگي بيگانه.
|
20ـ جهتدهي رسانهها بخصوص صدا و سيما به سمت سالمسازي فضاي عمومي و رشد آگاهيها و فضايل اخلاقي و اطلاعرساني صحيح و تحقق سياستهاي كلي برنامة توسعه.
|
سند چشم انداز 1404 جمهوری اسلامی ایران
جامعهي ايراني در افق اين چشمانداز چنين ويژگيهايي خواهد داشت:
|
- توسعهيافته، متناسب با مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي خود، و متكي بر اصول اخلاقي و ارزشهاي اسلامي، ملي و انقلابي، با تأكيد بر مردمسالاري ديني، عدالت اجتماعي، آزاديهاي مشروع، حفظ كرامت و حقوق انسانها، و بهرهمند از امنيت اجتماعي و قضايي.
|
- داراي تعامل سازنده و مؤثر با جهان بر اساس اصول عزت، حكمت و مصلحت.
|
سياستهاى كلى برنامه پنجم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ايران، (دی ماه 1387)
4 ـ امور فرهنگى
|
5ـ استفاده بهينه ازفناورى هاى اطلاعاتى و ارتباطى براى تحقق اهداف فرهنگى نظام.
|
ـ امور اقتصادى
|
ب) گسترش عدالت اجتماعى با:
|
4ـ 34ـ تأمين برخوردارى آحاد جامعه از اطلاعات اقتصادى
|
بخشی از متن حکم مقام معظم رهبری در تشکیل شورای عالی فضای مجازی (اسفند 1390)
گسترش فزاينده فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطاتی بويژه شبكهی جهانی اينترنت و آثار چشمگير آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، و لزوم سرمايهگذاری وسيع و هدفمند در جهت بهرهگيری حداكثری از فرصتهای ناشی از آن در جهت پيشرفت همه جانبه كشور و ارائه خدمات گسترده و مفيد به اقشار گوناگون مردم و همچنين ضرورت برنامهريزی و هماهنگی مستمر به منظور صيانت از آسيبهای ناشی از آن اقتضا میكند كه نقطهی كانونی متمركزی برای سياستگذاری، تصميمگيری و هماهنگی در فضای مجازی كشور بوجود آيد
|
اين شورا وظيفه دارد مركزی به نام مركز ملّی فضای مجازی كشور ايجاد نمايد تا اشراف كامل و به روز نسبت به فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی و تصميمگيری نسبت به نحوه مواجهه فعال و خردمندانه كشور با اين موضوع از حيث سختافزاری، نرمافزاری و محتوايی در چارچوب مصوّبات شورای عالی و نظارت بر اجرای دقيق تصميمات در همه سطوح تحقق يابد
|
سیاست خاص فضای مجازی شورای عالی انقلاب فرهنگی مدون در سند مهندسی فرهنگی
ایران دارای جایگاه نخست در عرصه اطلاعات، ارتباطات و رسانه؛ حضور تعیینکننده در فضای نوین سایبری، اطلاعات و ارتباطات مبتنی بر ارزشها، شعائر اسلامی، گفتمان انقلاب اسلامی و اصل مسئولیت اجتماعی و بهرهمند از نهادهای اصیل ارتباطی ـ تبلیغی بازآفرینی شده خواهد بود. (سند مهندسی فرهنگی، چشم انداز فرهنگي صفحه 19).
|
دستیابی به جایگاه برتر در تولید و تأمین نرمافزاری و سختافزاری نظام اطلاعات، ارتباطات و رسانهاي کارآمد و مشارکت مؤثر در مدیریت جریان منطقهای و جهاني اطلاعات، ارتباطات و رسانه؛(سند مهندسی فرهنگی، اهداف كلان فرهنگي صفحه 21)
|
اولویتهای فرهنگی کشور مندرج سند مهندسی فرهنگی
هنر؛ ساماندهي سينما، تئاتر، موسيقي و هنرهاي سنتي و محصولات چندرسانهاي و تربيت هنرمندان متعهد.
|
اطلاعات، ارتباطات و رسانه؛ تقويت محتوا، مصونيتبخشي و توسعه زیرساختها، نظامهای جامع اطلاعاتی، ارتباطاتی و رسانه ای کشور.
|
محصولات و صنایع فرهنگی؛ توسعه صنايع و محصولات فرهنگي، هنري و چندرسانهاي.(سند مهندسی فرهنگی، اولويت هاي فرهنگي صفحه 23)
|
راهبرد کلان کشور در حوزه فضای مجازی مندرج سند مهندسی فرهنگی
طراحي و استقرار نظام جامع و كارآمد اطلاعات و رسانه اي مبتني بر آموزه هاي ديني، انقلابي و ارزشهاي اخلاقي، مقتضيات راهبردي كشور و سياست كلي نظام (سند مهندسی فرهنگی،راهبردهاي كلان فرهنگي ، صفحه 25)
|
برنامهريزي براي حفظ حریم امن خانه و خانواده، تأمین امنیت و سلامت مادي و معنوي آن و مقابله باتهدیدات و خطرات جنگ نرم، تهاجم و ابتذال فرهنگی و جلوگیری از واردات، تولید و توزیع کالاها و محصولات ضدفرهنگی
|
توليد و عرضه آثار و محصولات علمي و فرهنگي تبیینكننده نقش زنان در حرکت انقلابی و جهادی در عرصههای مختلف و معرفی الگوهای زن مبارز مسلمان در زمینههای مربوط (راهبرد كلان 3، اقدامات ملي، صفحه 32-34)
|
طراحی و نهادینهسازی الگوی ارتباطات و تعاملات اجتماعی در فضای واقعی، مجازی و كالبدي فرهنگی و اجتماعی در چارچوب آموزههای اسلامی (راهبرد كلان 5، راهبردهاي ملي، صفحه 40)
|
طراحی و استقرار نظام جامع و کارآمد اطلاعات، ارتباطات و رسانهای مبتنی بر آموزههای دینی، انقلابی و ارزشهای اخلاقی، مقتضیات راهبردی کشور و سیاستهای کلی نظام
|
طراحی پيوسته و تقويت آرایش رسانهای روزآمد و همافزا در مقياس ملی و فراملی داراي قابليت رقابتي با رسانههاي بينالمللي در جهت تولید قدرت نرم و مقابله با جنگ نرم دشمن؛
|
ساماندهي رسانههاي پاك با جذابيت حداكثري در سطوح ملي و فراملي متناسب با آموزههاي ديني، انقلابي و ارزشهاي اخلاقي و گسترش آزادانديشي و آزادي بيان؛
|
حمایت از تولیدات ملی در حوزههای نرمافزاری و سختافزاری و طراحی، تأمین و توسعه زیرساختهای فناوریهای نوین اطلاعاتی، ارتباطاتی و رسانهای؛
|
ساماندهي، توسعه و ارتقاي توليد، توزيع، مصرف و صادرات بازيهاي رايانهاي؛
|
راهبري فضاي مجازي در چارچوب مقتضيات راهبردي و نقشه مهندسي فرهنگي كشور. (راهبرد كلان 10، اقدامات ملي، صفحه 45)
|
8- اثرات اجتماعی – فرهنگی - سیاسی
- کمک به گسترش اقتصاد مقاومتی
- کاهش وابستگی به محتواهای بعضاً نامطلوب خارجی
- تقویت فرهنگ ملی
- کاهش آسیبهای اخلاقی و اجتماعی
- معرفی فرهنگ اسلامی – ایرانی به دنیا
- ایجاد پشتوانه و قدرت فرهنگی کشور در عرصه بین المللی
- تقویت روحیه اجتماعی و سرمایه اجتماعی با ایجاد خدمات و گروههای مجازی بومی
- کاهش آسیبهای سیاسی هدایت شده از سمت دشمنان کشور
- ایجاد خدمات مطابق با استانداردهای کیفی OTT
- ارائه خدمات فراشبکه روی تمام گیرنده ها:
9- ویژگی های اجرا
- تلویزیون
- تبلت
- تلفن همراه
- رایانه
- کنسول بازی
10- شاخصهای ارزیابی ارائه خدمات چندرسانه ای باند وسیع برای نشر محتوای بومی
- میزان مراجعه به خدمات مختلف
- میزان رضایت مشتریان
- میزان اشتغال ایجاد شده
- میزان درآمد ایجاد شده به تفکیک:
- دولت
- ارائه دهنده خدمات
- تولید کنندگان محتوا
- ارائه دهندگان زیرساخت
- نسبت هزینه/درآمد ارائه خدمات
- میزان ارتقای سطح فرهنگی
- افزایش شاخصهای معنوی فردی و اجتماعی
- میزان افزایش آشنایی و جذب مخاطبین غیر ایرانی
- میزان بازدید
- میزان رضایت و موافقت