مریم اسماعیلی فرد: نکته مهم آن است که در سیاستگذاری پسماند انگلیس به خصوص در مورد پسماندهای زیست تخریب‌پذیر و قابل بازیافت،دفن آخرین گزینه است!
طرح موضوع:
سالانه 117 تن پسماند در انگلیس تولید می‌شود.بزرگی این رقم نشان دهنده مسئله استفاده نامناسب از منابع است که آسیبهای زیست محیطی فراوانی را نیز به دنبال دارد.مبنای سیاستگذاری پسماند در انگلیس حرکت به سوی یک "اقتصاد صفر پسماند " می‌باشد.با وجود ایده‌آل بودن، این اصطلاح به آن معنی نیست که پسماندی وجود ندارد، بلکه به معنای جامعه ایست که منابع به لحاظ مالی و زیست‌محیطی بسیار ارزشمند تلقی می‌شوند.عاری از پسماند بودن به معنای آن است که اولویت با کاهش،استفاده مجدد و بازیافت تا بیشترین حدممکن است.در این نگاه دورانداختن تنها به عنوان آخرین راه حل مسئله پسماند در نظر گرفته می‌شود.
اقدامات:
برنامه پیشگیری از تولید پسماند در انگلیس
این برنامه برای کمک به مردم و سازمانها و قدرتمند کردن آنها از طریق صرفه جویی مالی ناشی از کاهش و پیشگیری از تولید پسماند منتشر شده است.اهداف آن عبارتند است از:
- تشویق مشاغل به کمک به اقتصاد پایدار از طریق کاهش تولید پسماند. به این منظور طرحها،پیشنهادات و مدلهای جایگزین کسب‌و‌کار و ارائه محصولات و خدمات جدید و ارتقای فن‌آوری‌های سبز پیش‌بینی شده است.
- تشویق فرهنگ ارزش نهادن به منابع از طریق تسهیل یافتن شیوه‌های کاهش تولید پسماند مثلا از طریق استفاده طولانی مدت از منابع، تعمیر وسایل معیوب و استفاده مجدد از وسایل بدون استفاده دیگران
- کمک به مشاغل برای تشخیص و اقدام در حوزه‌های بالقوه صرفه‌جویی از طریق افزایش بهره وری منابع و پیشگیری از تولید پسماند برای تحقق بخشیدن به فرصت های رشد بیشتر
- اقدامات حمایتی توسط دولت مرکزی و محلی،بخش خصوصی و جامعه مدنی برای حمایت از فرصتهای بالقوه رشد ناشی از افزایش بهره‌وری منابع
"صندوق نوآوری در پیشگیری از تولید پسماند" در ماه می سال 2014 راه اندازی شد.این صندوق به عنوان بخشی از برنامه پیشگیری از پسماند توسط وزارت محیط‌‌زیست، غذا و امور روستایی انگلیس حمایت می‌شود و به مدت دو سال کمکهای مالی را در سه مرحله به ایده های خلاقانه جلوگیری از تولید پسماند اعطا می‌نماید.
جلوگیری از تولید پسماندهای موادغذایی
بر اساس سند "اولویتهای سیاست پسماند درانگلیس(20011)" و "برنامه پیشگیری از پسماند انگلیس(2013)" یکی از اولویتهای سیاستگذاری پسماند در انگلیس جلوگیری از تولید پسماند موادغذایی است.به این منظور اقداماتی به طور مشترک با مشاغل بخش غذا و نوشیدنی در حال انجام است.
بازیافت
انگلیس به دنبال تسهیل بازیافت بیشتر توسط مردم و مشاغل است.
بهبود کیفیت مواد بازیافتی
اقدامات در این خصوص عبارتند از:
- ارتقای کیفیت و روند مواد بازیافتی جمع آوری شده از خانه و مشاغل
- ایجاد بازار قدرتمند برای مواد بازیافتی از طریق ارائه مواد بازیافتی با کیفیت تر که توان رقابت و قیمت بالاتری در بازارهای داخلی و بین المللی دارند.در این خصوص اقدامات زیر انجام شده است:
انتشار دستورالعمل و راهنما در مورد نحوه گزارش داده‌ها به منظور ارتقای اطلاعات در مورد کیفیت مواد قابل بازیافت
- انتشار یک پلن اقدام کیفی شامل اقدامات دولت و سایر ذی ربطان در زنجیره تامین
مسئولیت تولیدکننده
در قوانین انگلیس برخی از مشاغل در مورد بازیابی و بازیافت آنچه که تولید می‌نمایند، مسئولند.این مقررات بر اساس الزامات قانونی EC تنظیم شده است و تولیدکنندگان موارد زیر را شامل می‌شود:
- بسته بندی
- باطری
- تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
- وسایل نقلیه
انگلیس در حال بررسی قوانین و مقررات مسئولیت تولیدکننده برای یافتن راهی جهت موثرتر نمودن آنها است.
گسترش ابزارهای مسئولیت داوطلبانه
دولت انگلیس در حال همکاری با مشاغل در جهت توسعه ابزارهای مسئولیت داوطلبانه است.گسترش این ابزارها منجر به کاهش تولید پسماند و افزایش بازیافت خواهد شد.
ارتقای صنعت پسماند
دولت انگلیس با صنعت پسماند همکاری می‌نماید تا مطمئن شود:
- انجام بازیافت و دریافت اطلاعات در مورد روشهای کاهش پسماند تا حد امکان برای مشاغل به ویژه مشاغل کوچک تسهیل شده است.
- کسب و کارهایی که به درستی عمل می‌نمایند شناخته شوند.
- عملکرد زیست محیطی صنعت پسماند ارتقا یابد.
بهبود بازیافت و جمع آوری پسماند خانگی
انگلیس در حال انجام طیف وسیعی از اقدامات برای ارتقای بازیافت و جمع آوری پسماند خانگی است.
کمک به مشاغل برای کاهش تولید و مدیریت پسماند
دولت انگلیس در حال تشویق شوراها برای پذیرش تعهدات مربوط به "خدمات پسماند و بازیافت مشاغل" است.در این قالب شوراها به موارد زیر متعهد می‌شوند:
- ارائه اطلاعات شفاف در مورد خدمات خود
- همکاری با کسب و کارها برای کاهش پسماند
دولت انگلیس به دنبال کاهش بار غیر ضروری مقررات و آئین نامه ها بر دوش مشاغل است.اما در خصوص مشاغلی که قانون شکنی نموده و به محیط‌‌زیست آسیب وارد می نمایند سختگیرانه برخورد می‌کند.
پرداخت جریمه برای کیسه پلاستیکی یکبار مصرف
از اکتبر 2015 فروشگاه های بزرگ انگلیس به ازای ارائه هر کیسه یکبار مصرف نایلونی مبلغ 5 پنی جریمه می‌شوند.هدف از این اقدام کاهش استفاده از کیسه نایلونی برای کمک به محیط‌‌زیست است.عواید حاصل از این اقدام به انجمنهای زیست محیطی اختصاص خواهد یافت.
حمایت از استحصال انرژی از پسماند
دولت انگلیس از استحصال انرژی بهینه از پسماند حمایت می‌نماید و به این منظور به دنبال افزایش استفاده از هاضم‌های بی‌هوازی برای استحصال بیوگاز از پسماند های عالی آلی می‌باشد.
ایجاد زیرساختهای مناسب محلی برای مقابله با پسماند
هدف انگلیس ایجاد زیرساختهای مناسب محلی برای مقابله با پسماند است.برای نیل به این هدف 2/3 میلیارد پوند اعتبار برای پروژه‌های زیربنایی پسماند درنظرگرفته شده است.همچنین برای انجام این پروژه‌ها مکانیسم‌هایی برای ارائه راهنمایی به مقامات محلی درنظر گرفته شده است.
جرائم مرتبط با پسماند
این جرائم شامل دفع پسماند به شیوه غیرمجاز، استفاده از سایتهای غیرقانونی مدیریت ضایعات،صادرات غیرقانونی پسماند و ...می باشد.جرائم یاد شده می‌توانند آسیب جدی به محیط‌‌زیست وارد کرده و سلامت انسان را تهدید نمایند.انگلیس در حال مطالعه برای یافتن راهکارهای قانونی پیشگیری از وقوع و تشدید مجازاتهای مربوط به این جرائم می باشد.افزایش 5 میلیون پوندی بودجه مرتبط با جرائم پسماند در سال مالی 15-2014 میلادی نشان عزم جدی دولت دارد.این افزایش 40 درصدی بودجه امکانات آژانس محیط‌‌زیست را برای خلق و اجرای ابتکارات اجرایی مقابله با جرائم پسماند افزایش می‌دهد.
دفع لاستیک
سالانه 55 میلیون لاستیک مستعمل در انگلیس تولید می شود و دولت در تلاش است تا مطمئن شود که این لاستیکها به شیوه قانونی دفع می شوند(در کشورهای عضو اتحادیه اروپا از سال 2003 دفن کامل و از سال 2006 دفن تکه های برش خورده لاستیک ممنوع است).
نظام‌مند سازی سایتهای دفن و دفن پسماند
مکانهای دفن پسماند از طریق مجوز زیست محیطی ارائه شده به اپراتور ایجاد می شوند.طراحی،اجرا،نظارت و پایش،تعطیلی و مراقبتهای بعد از تعطیلی سایت منوط به رعایت الزامات و دستورالعملهای دفن پسماند اتحادیه اروپاست.
تهیه آنالیز دقیق از ترکیب پسماندهای حمل شده به سایتهای دفن به منظور ایجاد تصویر روشن از شرایط کنونی برای تصمیم‌گیران نیز در دستورکار قرار دارد.
نکته مهم آن است که در سیاستگذاری پسماند انگلیس به خصوص در مورد پسماندهای زیست تخریب‌پذیر و قابل بازیافت،دفن آخرین گزینه است!
کنترل پسماند های خطرناک
پسماند خطرناک هر نوع از پسماند است که می‌تواند بلافاصله یا در طول زمان به محیط‌‌زیست آسیب وارد نماید و یا سلامت انسان را تهدید کند.دولت انگلیس در تلاش است با همکاری صنایع از میزان تولید و سطح مخاطرات این نوع پسماند بکاهد.
مریم اسماعیلی فرد